Fosil nedir? Fosil nasıl oluşur?

Fosil nedir? Fosil, çok uzak geçmişte yaşayan canlıların yer kabuğundaki tortul kayaçlar içinde taşlaşmış kalıntılar, gövde kalıp ve izlerdir. Fosiller, geçmiş bir zamana ait yaşam biçimlerinin özelliklerini, ortam şartlarının nasıl olduğuna dair bilgileri içermektedir.

Fosil (Taşıl) Nedir?

Fosil (taşıl) kelimesi Latince bir kelime olup yerden kazılan, yerden çıkarma, yerden çıkartılan, yerden çıkarılmış manasına gelmektedir.

Fosiller, yer kabuğunun en üst kısmını meydana getiren tortul kayaçların pek çoğunda bazen iyi korunarak, bazen de erozyon ve çökelme sırasında tahrip olmuş ölü organizma kalıntılarıdır.

Fosiller kaç yaşındadır?

En son bulunan fosil, örneğin yünlü mamutlar gibi 20.000 yıl önce soyları tükenmiş hayvanlar iken, bilinen en eski fosiller ise 3,5 – 4 milyar yıl öncesine ait deniz yosunlarına aittir.

Aşağıdaki konulara bir göz atın!

Gök Taşı Nedir?

Tollund Adamı: Bataklık Mumyası Olan Adamın Gizemi

Fosiller Nasıl Oluşur?

Fosiller, çevresel şartlara ve bir organizmanın doku özelliğine bağlı olarak çeşitli şekillerde oluşabilmektedir.

Canlılar yaşam sürelerini tamamladıktan sonra onların organik – yumuşak bölümleri diğer hayvanlar tarafından tüketilir ya da bakteriler tarafından tahrip edilir.

Fosilleşme çeşitleri nelerdir? Fosil nasıl oluşur?

1. Karbonlaşma (Kömürleşme): Bitki fosilleri deniz, göl ya da bataklık gibi ortamlarda gömülerek fosilleşebilir.
2. Taşlaşma (Petrifikasyon): Organizma kalıntılarının kristalize olarak mineralojik bileşimlerinin değişmesidir.
3. Yer değiştirme: Çamur içinde gömülü olan organizma kalıntıları sülfid ya da fosfat mineralleri ile yer değiştirerek fosilleşebilir. 
4. Yeniden kristalleşme: Milyonlarca yıllık fosilleşme süresinde kalsiyum karbonat yeniden kristalleşerek daha duyarlı bir mineral olan kalsit haline dönüşmektedir.
5. Yumuşak dokuların korunarak fosilleşmesi: Çok ender rastlanan bu fosilleşme türüdür. Rusya’da buz kütlelerin içinde binlerce yıl hiç bozulmamış mamut fosilleri bulunmuştur.
6. Organik Kapanlar: Bir böcek amber (reçine), doğal asfalt (petrol kalıntısı) ya da çürümüş organik madde (bataklıklar) içinde hapsolunmuş bir şekilde korunarak fosilleşebilir.

Bir hayvan nasıl fosilleşir?

Yaşamı sonra eren hayvanın bulunduğu ortamda bakterilerin yaşaması için gerekli oksijen yoksa ve fosilleşmeye uygun taşlaşma süreci şartları varsa, canlıdan arta kalan kemik, kabuk ve diş gibi sert ve dayanıklı bölümler fosilleşerek zamanımıza ulaşabilmektedir.

Ayrıca hayvanlara ait dışkılar yumurtalar ve izler de fosilleşerek günümüze kadar korunabilmiştir.

1. Çoğunlukla su etrafında ölen hayvan zamanla gölün dibine batmaya başlar.
2. Hayvanın kemiklerinden et, deri vb. yumuşak dokular çürüyerek ya da diğer canlılar tarafından yenilerek ortamı terk eder.
3. Çamur kemikleri örtmeye başlar.
4. Milyonlarca yıl geçtikten sonra çamur içindeki korunan canlı bir kayaya dönüşmüştür.
5. Zamanla fosili kapatan toprak katmanları, yıpranma ve erozyon ile açılır.
6. Fosil eğer bulunursa çoğunlukla müzeye taşınarak orada sergilenir.

Böceklerin fosilleri nasıl oluşmaktadır?

Böcekler çok narin canlı oldukları için onların kalıntılarının korunması epey zordur. Bundan dolayı böcek fosillerine çok nadir rastlanmaktadır.

Bir böceğin fosil olabilmesi için yalnızca çürümemesini sağlayan gereken ortam şartlarına sahip olması yeterli değildir. Aynı şekilde ezilme ve basınç gibi durumlara karşı da korunması gerekmektedir.

En sık karşılaşılan böcek fosilleri reçine adı verilen tortunun içerisinde hapsolarak fosilleşebilmektedir.