Türk Havacılığında İlklerin Adamı: Vecihi Hürkuş
Vecihi Hürkuş, Türk havacılık tarihinin en önemli isimlerinden birisidir. Türkiye‘nin ilk uçak tasarımcısı ve üreticisidir ve ilk yerli uçağını üretmiştir.
Vecihi Hürkuş’un bir TV kanalında hayatının film olarak yayınlanmasından sonra Vecihi Hürkuş birçok kişi tarafından merak edilen kişi haline dönüştü.
Peki, Vecihi Hürkuş Aslında Kimdir?
Balkan, 1. Dünya ve Kurtuluş savaşlarındaki askeri başarılarının yanında milli üretime adadığı yaşamıyla günümüzde hala isminden çokça bahsettiren Hürkuş, 6 Ocak 1896’da İstanbul‘da dünyaya geldi.
1917 yılında 1. Dünya Savaşı sırasında pilot brövesi alarak 7. Tayyare Bölüğü’nde, Kafkas Cephesi’nde Ruslara karşı harekata katılan Hürkuş, savaşta bir Rus uçağı düşürdü. Böylece uçak düşüren ilk Türk tayyareci ünvanına sahip olmuş oldu. Ruslar tarafından yakalandı. Ancak İran üzerinden yüzerek kaçmayı başardı. 1918 yılında vatana dönüş yapıp Yeşilköy ‘deki 9. Bölük’te çalışmaya başladı.
Vecihi Hürkuş, Kurtuluş Savaşı’ndaki Tek Uçuşu Gerçekleştirdi
Vecihi Hürkuş, Mondros Ateşkes Antlaşması’nın imzalanması esnasında bir av uçağı tasarlıyordu. Kurtuluş Savaşı’nın ilk ve tek uçuşunu yapan Hürkuş, İnönü ve Sakarya Cephesi’nde keşif ve destek uçuşları ile bir Yunan uçağı düşürmeyi başardı. İzmir hava meydanına ilk giren ve işgal eden kişidir.
Vecihi Hürkuş İlk Türk Uçağını Yaptı
Edirne’ye kazayla düşen bir düşman uçağına isminin verilmesi üzerine uçak yapma fikri aklına takılan Vecihi Hürkuş, ilk Türk yapımı uçak olan Vecihi K VI’yı üretti. Üretilen bu uçağ ilk uçuşunu 28 Ocak 1925’de tamamladı. M.K. Atatürk’ün yönlendirmesiyle kurulan Türk Tayyare Cemiyeti‘ne (TTC) katılan Hürkuş, 1931 yılında, kurum adına ilk Türkiye turunu düzenledi. Yine aynı yılın sonlarına doğru Ankara, Konya, İzmit, İstanbul gibi birçok şehri kapsayan ikinci uçak turunu düzenledi.
Vecihi Hürkuş’a, Uçak Mühendisi Ruhsatı Verilmedi
Yapmış olduğu tüm bu çalışmalar ve başarılarının üstüne 1937 yılında Türk Hava Kurumu, Hürkuş’u mühendislik eğitimi alması için Almanya’daki mühendislik okuluna yolladı. 2 yıl sonra mezun olduktan sonra yurda dönen Hürkuş, 2 yılda uçak mühendisi olunamayacağı sebebiyle uçak mühendisi ruhsatını alamadı.
Türkiye’nin ilk sivil hava yolu şirketi Vecihi Hürkuş’a ait
Vecihi Hürkuş Hava Yolları şirketini 29 Kasım 1954 tarihinde kurdu. T.H.Y.’nin gözden çıkarttığı uçakları alıp tamir ederek kendi filosunu oluşturdu. Ancak uçaklarına düzenlenen sabotajlar, uçuşlarının gerekçesiz yere iptal edilmesi gibi sebeplerden ötürü bu projesini verimli bir şekilde devam ettiremedi.
Vehici Hürkuş ne zaman hayat gözleri kapadı?
Yaşamının son zamanlarını büyük maddi sıkıntılar içerisinde geçiren Hürkuş, 16 Temmuz 1969’da, geçirdiği beyin kanaması sonucu kaldırıldığı Gülhane Askeri Tıp Akademisi Hastahanesi’nde hayatını kaybetti.
